تجارت الکترونیک چیست؟
دنیای اینترنت پرشده از فروشگاه‌های رنگارنگ، درست مثل یک بازارچه‌ی سنتی بزرگ!
تجارت الکترونیک یا همان “Electronic commerce” به این معنی است که همه‌ی این غرفه‌ها را می‌توانید به صورت آنلاین ببینید و هر کالایی، از لباس‌های مد روز گرفته تا کتاب‌های الکترونیکی را با چند کلیک خریداری کنید.
دیگر لازم نیست در صف‌های طولانی منتظر بمانید یا دنبال جای پارک بگردید. راحت در خانه‌ی خودتان می‌نشینید و هرچیزی که لازم دارید را سفارش می‌دهید و جلوی درب منزلتان تحویل می‌گیرید. حتی بعضی از فروشگاه‌ها اصلاً شعبه‌ی فیزیکی ندارند و فقط به صورت آنلاین فعالیت می‌کنند.
تجارت الکترونیکی مثل یک پل ارتباطی عمل می‌کند که فروشنده‌ها رو به مشتری‌ها وصل می‌کند و خرید و فروش را در دنیای مجازی ممکن می‌سازد.
تجارت الکترونیکی با سرعت زیادی در حال پیشرفت است و خیلی‌ها با آن به درآمدهای خوبی رسیده‌اند. این تازه اول راه است! اگر دوست دارید بیشتر در مورد این موضوع بدانید، با ما همراه باشید.
تجارت الکترونیک کجا و چگونه انجام می شود؟
در دنیای جادویی تجارت الکترونیک، مرزهای فیزیکی خرید و فروش فرو می‌ریزند و شما با لمس لطیف انگشتانتان بر روی گوشی یا رایانه، در هر کجا و هر زمان که باشید، می‌توانید کالاهای مورد علاقه خود را به سبد خرید مجازی خود اضافه کنید.
این بستر شگفت‌انگیز، عرصه‌ای بی‌نظیر برای هنرنمایی کارآفرینان، کسب‌وکارهای نوپا، شرکت‌های کوچک و متوسط و حتی غول‌های تجارت سنتی است. با ورود به دنیای تجارت الکترونیک، دروازه‌های بازار جهانی به روی شما گشوده می‌شود و می‌توانید با مشتریان سراسر دنیا ارتباط برقرار کنید.
فروشگاه‌های آنلاین می‌توانند تنها منبع درآمد یک کسب‌وکار باشند یا بخشی از یک استراتژی فروش چندکاناله را تشکیل دهند. به عنوان مثال، یک خرده‌فروشی بزرگ با سابقه‌ی درخشان در دنیای واقعی، می‌تواند اقدام به راه‌اندازی یک فروشگاه آنلاین کند. از سوی دیگر، یک هنرمند خلاق نیز قادر است با برپایی یک غرفه‌ی مجازی در شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، اینستاگرام یا پینترست، آثار دست‌ساز و منحصربه‌فرد خود را به نمایش بگذارد و به فروش برساند.
تجارت اجتماعی، یکی دیگر از جلوه‌های زیبای تجارت الکترونیک است. برخی از وب‌سایت‌هایی مانند فیس‌بوک، امکان خرید مستقیم از طریق پلتفرم خود را فراهم کرده‌اند. کسب‌وکارهایی که تنها از طریق حضور در شبکه‌های اجتماعی به کسب درآمد می‌پردازند یا کارآفرینانی که با بهره‌گیری از بازاریابی شبکه‌های اجتماعی، به رونق کسب و کار خود کمک می‌کنند، همگی در دسته‌ی فعالان تجارت اجتماعی قرارمی‌گیرند.
علاوه بر شبکه‌های اجتماعی، شما می‌توانید با راه‌اندازی یک وب‌سایت مستقل یا برپایی فروشگاه در وب‌سایت‌های فروشگاهی شناخته‌شده مانند آمازون، به جمع فعالان تجارت الکترونیک بپیوندید.
انواع تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک، مانند شیوه‌های تعامل در فضای آنلاین، انواع مختلفی دارد. برای مثال، فروشندگان و خریداران می‌توانند از طریق تجارت موبایلی (m-commerce)، تجارت سازمانی و پلتفرم‌های فروش اجتماعی مانند آمازون لایو، کالا و خدمات را مبادله کنند.
در اینجا به چند مدل رایج کسب‌وکار در تجارت الکترونیک اشاره می‌کنیم:
- تجارت الکترونیک کسب‌وکار به مصرف‌کننده (B2C): در این مدل، کسب‌وکارها به طور مستقیم محصولات و خدمات خود را به مصرف‌کنندگان نهایی می‌فروشند.
- تجارت الکترونیک کسب‌وکار به کسب‌وکار (B2B): در این مدل، کسب‌وکارها به سایر کسب‌وکارها محصولات و خدمات می‌فروشند. اغلب، خریدار این محصولات را مجددا به مصرف‌کنندگان نهایی می‌فروشد.
- تجارت الکترونیک مصرف‌کننده به کسب‌وکار (C2B): در این مدل، مصرف‌کنندگان، کالا یا خدماتی را به کسب‌وکارها می‌فروشند. پلتفرم‌های C2B فضایی را برای ارتباط و معامله‌ی مستقیم بین مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها فراهم می‌کنند.
- تجارت الکترونیک مصرف‌کننده به مصرف‌کننده (C2C): در این مدل، مصرف‌کنندگان مستقیما با یکدیگر کالا یا خدماتی را مبادله می‌کنند. کسب‌وکارها در این مدل، با ایجاد بازارچه‌های مجازی، امکان برقراری ارتباط میان خریداران و فروشندگان را تسهیل می‌کنند.
علاوه بر مدل‌های کسب‌وکار، شیوه‌های درآمدزایی در تجارت الکترونیک نیز متنوع است. شما می‌توانید از طریق فروش مستقیم، ارائه اشتراک به مشتریان یا کسب درآمد از طریق بازاریابی وابسته و روش‌های دیگر، در دنیای تجارت الکترونیک فعالیت کنید.
مزایا و معایب
تجارت الکترونیک، مانند هر روشی برای فروش، مزایا و معایبی دارد. اینکه آیا تجارت الکترونیک برای شما مناسب است یا خیر، به اهداف کسب‌وکارتان، مخاطبان هدف و عوامل دیگر بستگی دارد. در اینجا به برخی نکات مهم اشاره می‌کنیم:
مزایای تجارت الکترونیک:
- دسترسی آسان و راحتی: رشد سریع تجارت الکترونیک تا حدی به دلیل سهولت دسترسی به محصولات و سرعت انجام خرید است. فروشگاه اینترنتی پس از راه‌اندازی، به صورت ۲۴ ساعته و بدون نیاز به نظارت یا پرسنل دائمی مانند یک فروشگاه فیزیکی، در دسترس است. مشتریان می‌توانند از هر کجا که به اینترنت متصل هستند، طیف گسترده‌ای از پیشنهادات سراسر جهان را مرور کنند و تنها با چند کلیک خرید خود را انجام دهند.
- دسترسی مستقیم به مشتریان: اینترنت به کسب‌وکارها امکان دسترسی مستقیم به مصرف‌کنندگان را می‌دهد. همچنین با استفاده از اینترنت، کسب‌وکارها می‌توانند با مخاطبان خاص ارتباط برقرار کرده و وفاداری مشتریان را جلب کنند. شما می‌توانید تصویر برند و بازاریابی خود را متناسب با خواسته‌ها و نیازهای مشتریان، از پیشنهادات ویژه تا توصیه‌های شخصی‌سازی‌شده محصولات، تنظیم کنید.
- بازاریابی با دسترسی جهانی: در گذشته، دسترسی یک کسب‌وکار محدود به تعداد افرادی بود که می‌توانستند به صورت فیزیکی از درب ورودی فروشگاه عبور کنند. امروزه، اینترنت به شما امکان می‌دهد به مشتریان سراسر جهان دسترسی داشته باشید. از طیف گسترده‌ای از گزینه‌های بازاریابی و تبلیغات دیجیتال مانند تبلیغات مبتنی بر کلیک (CPC) و بسته‌های مجازی استفاده کنید تا به گروه جدید و متنوعی از مشتریان دست پیدا کنید.
- هزینه‌های عملیاتی پایین‌تر: ایجاد و راه‌اندازی یک فروشگاه آنلاین به مراتب کم‌هزینه‌تر از افتتاح یک فروشگاه فیزیکی است. در تجارت الکترونیک، نیازی به اجاره یا خرید فضای فروشگاهی، استخدام تعداد زیادی پرسنل و یا برپایی انبارهای بزرگ نیست. به همین دلیل، صاحبان کسب‌وکارهای آنلاین می‌توانند با هزینه‌های سربار کمتری به فعالیت خود ادامه دهند.
- پیشرفت‌های تکنولوژی: صنعت تجارت الکترونیک به طور مداوم در حال تحول و پیشرفت است. نوآوری‌ها و فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی (AI)، اینترنت اشیا (IoT) و واقعیت افزوده (AR) به طور فزاینده‌ای در این حوزه به کار گرفته می‌شوند. این پیشرفت‌ها به بهبود تجربه خرید مشتریان، افزایش کارایی و سودآوری کسب‌وکارها و ارائه خدمات جدید و نوآورانه کمک می‌کنند.
معایب تجارت الکترونیک:
تجارت الکترونیک، به عنوان روشی برای فروش کالا و خدمات، در کنار مزایای متعدد، چالش‌هایی را نیز به همراه دارد. در این بخش به برخی از این چالش‌ها می‌پردازیم.
رقابت بالا: یکی از اصلی‌ترین چالش‌های تجارت الکترونیک، رقابت شدید در این عرصه است. به دلیل پایین بودن موانع ورود به این حوزه، تعداد کسب‌وکارهای آنلاین زیادی وجود دارد. برای موفقیت در این فضا، انتخاب دقیق محصولات و انجام تحقیقات جامع در مورد رقبا، برای یافتن ایده‌های پرسود، امری ضروری است. پس از موفقیت در یک جایگاه خاص (نیچ مارکت)، باید مراقب محصولات تقلبی و سایر اشکال نقض مالکیت معنوی باشید. برای مقابله با این موارد، می‌توانید از ابزارهایی مانند «گزارش تخلف» در آمازون استفاده کنید.
محدودیت در تعامل با مشتری: اگر کسب‌وکار شما بر تعامل حضوری با مشتریان متکی است، گسترش به تجارت الکترونیک می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در تجارت آنلاین، امکان تعامل مستقیم و رو در رو با مشتریان وجود ندارد و این امر می‌تواند در برخی موارد، ایجاد حس اعتماد و رضایت را برای مشتریان دشوارتر کند.
مسائل مربوط به حمل‌ونقل و تکمیل سفارش: در تجارت الکترونیک، بر خلاف فروشگاه‌های فیزیکی، مشتریان نمی‌توانند کالاهای انتخابی خود را به طور لحظه‌ای دریافت کنند. در نتیجه، فروشندگان باید راهی برای ارسال محصولات به مشتریان در سراسر کشور یا حتی جهان پیدا کنند. این امر شامل همکاری با شرکت‌های حمل‌ونقل و تأمین‌کنندگان واسط برای خدمات تکمیل سفارش، از انبارداری و بسته‌بندی تا مرجوعی و خدمات پس از فروش، می‌شود.
وابستگی به فناوری: در حالی که فناوری می‌تواند مزایای فراوانی برای تجارت الکترونیک به همراه داشته باشد، مشکلات فنی نیز می‌توانند تأثیر منفی بر فروش داشته باشند. اختلال در اینترنت، خرابی هارد دیسک یا سایر مشکلات فنی، می‌توانند مانع از فعالیت وب‌سایت یا انجام تراکنش‌های آنلاین شوند و به این ترتیب، به کسب‌وکار شما آسیب برسانند.
نگرانی‌های امنیتی: انجام خرید آنلاین و به اشتراک گذاشتن اطلاعات شخصی و مالی، می‌تواند برای بسیاری از مشتریان نگران‌کننده باشد. برای جلب اعتماد مشتریان و تشویق آنها به خرید آنلاین، ضروری است که اقدامات امنیتی لازم را برای محافظت از اطلاعات آنها انجام دهید. این اقدامات شامل استفاده از پروتکل‌های امنیتی قوی برای پردازش پرداخت‌ها، رمزگذاری داده‌ها و ارائه خط‌مشی حریم خصوصی شفاف به مشتریان می‌شود.
راه‌های موفقیت در تجارت الکترونیک
۱. انتخاب محصولات عالی
محصولات و خدمات باکیفیت، قلب برندهای آنلاین موفق هستند. محصول شما باید در یک نقطه قیمتی جذاب، نیاز یا چالش برآورده نشده مشتری را حل کند. کیفیت و قیمت‌گذاری محصولات می‌تواند کسب و کار شما را بسازد یا خراب کند. برای اینکه بفهمید رقبای شما چه نوع محصولاتی را می‌فروشند و همچنین ارزش محصولات مشابه چقدر است، کمی تحقیقات بازار انجام دهید. همچنین می‌توانید از ابزارهای تجارت الکترونیک مانند «قیمت‌گذاری خودکار» آمازون استفاده کنید.
۲. روایت کردن یک داستان جذاب
کسب‌وکارهای منحصربه‌فرد خود را نشان می‌دهند، اما برای مجذوب کردن مخاطبان، ممکن است به چیزی فراتر از یک محصول عالی نیاز باشد. برای جلب توجه مشتری، هدف و چشم‌انداز کسب‌وکار خود را بیان کنید.
از خود بپرسید، چرا کسب و کار شما باید وجود داشته باشد؟ چگونه محصولات زندگی مشتریان را بهتر خواهند کرد؟ برندسازی شما باید پاسخ این سوالات را منتقل کند.
روی ظاهر و حس برند خود وقت بگذارید. عمیقاً کاوش کنید و راهی ساده و قدرتمند برای انتقال ریشه و مأموریت کسب و کار خود پیدا کنید.
۳. تمرکز بر مشتری
برای جذب مشتریان وفادار و مشتاق، مخاطبان ایده‌آل خود را تعریف کنید. می‌خواهید با محصولات خود به چه کسانی خدمت کنید؟ چگونه می‌توانید مشکلات آنها را برطرف کنید؟
به جای تعقیب مشتریانی که به محصول شما نیاز ندارند، تلاش‌های بازاریابی خود را با استفاده از طیف وسیعی از تکنیک‌های تبلیغات دیجیتال مانند تبلیغات کلیکی (CPC)، بهینه‌سازی موتور جستجو (SEO) و برنامه‌های وفاداری مشتری، روی مخاطبان هدفمند متمرکز کنید.
۴. ایجاد یک تجربه آنلاین روان
فروشگاه‌های آنلاین باید کاربرپسند باشند تا فرآیند خرید بدون دردسر انجام شود. فروشگاه‌های با عملکرد بالا با ساده‌سازی فرآیند پرداخت، محصولات را در مرکز توجه قرار می‌دهند. هر گونه مرحله غیرضروری را حذف کنید تا اطمینان حاصل کنید که فرآیند خرید، بصری و سرراست باشد.
۵. داشتن سیستمی برای مدیریت انبار و ارسال سفارش
چگونه سفارشات صحیح را به دست مشتریان مناسب می‌رسانید؟ فرآیند تکمیل سفارش، باید کارآمد و مقرون به صرفه باشد تا محصولات به موقع و در شرایطی که مشتریان انتظار دارند به آنها برسند. حتما روی مواد بسته‌بندی مناسب و مدیریت موجودی (انبار) سرمایه‌گذاری کنید.
ممکن است بخواهید با یک عمده‌فروش، یک دراپشیپر یا یک ارائه‌دهنده‌ی دیگر خدمات لجستیک شخص ثالث همکاری کنید.
برای تسلط بر مفاهیم تجارت الکترونیک، انواع آن و آموزش تجارت الکترونیک، دوره آموزشی تجارت الکترونیک استارت آباد را با تدریس استاد مهرآبادی به شما پیشنهاد می‌کنیم.
