جدال هوش طبیعی و مصنوعی چگونه پایان خواهد یافت؟
برای پاسخ به این سؤالات تا پایان مقاله ما را همراهی کنید.
این تصور که مصنوعات هوشمند باید اشیایی شبیه انسان باشند، اکثر ما را نسبت به حقیقتی که هوش مصنوعی یا (Artifical intelligent) AI برای مدتی طولانی به دست آمده، کور کرده است.
در واقع سالهاست که AI، در پشت صحنه فعالیت می‌کند:
پشت پرده بیمارستان‌ها، که در تشخیص نتایج اشعه ایکس بهتر از پزشک‌های انسانی عمل می‌کند.
در دفاتر قانونی، برای بررسی مدارک قانونی بهتر از متخصصان حقوق انسانی ظاهر می‌شود.
هوش مصنوعی عامل پرواز هواپیمایی است که هر روز تعداد زیادی از مردم را جابه‌جا می‌کند. خلبان‌های انسان فقط ۷ تا ۸ دقیقه پرواز را کنترل می‌کنند و بقیه عملیات را هوش مصنوعی به عهده دارد.
صدالبته در نت‌فلیکس و آمازون هوش مصنوعی است که در پشت‌صحنه، آن پیشنهاد‌ها را می‌دهد.
شکست قهرمان انسانی بازی گو، توسط رقیب هوش مصنوعی‌اش آلفاگو می‌باشد.
اگر بازی کامپیوتری می‌کنید درواقع با هوش مصنوعی رقابت می‌کنید.
اما اخیراً، گوگل به هوش مصنوعی‌اش آموزش داد که نحوه بازی کردن بازی‌های کامپیوتری را فرابگیرد. درواقع، آموزش بازی‌های کامپیوتری انجام شده بود، اما آموزش به هوش مصنوعی جهت یادگیری اینکه چگونه آن را بازی کند، قدم بعدی بود.
درعصر تکامل، سیستم های محاسباتی درفکر کردن به ما کمک می‌کنند، سیستم‌های رباتی در ساختن و سیستم‌های عصبی دیجیتال ما را به دنیایی فراتر از حواس طبیعی‌مان متصل می‌کنند. شکل‌گیری چنین دنیایی، نیاز به هوشمندسازی مصنوعات دارد.
هوش چیست؟
اما در واقع این، معنی هوش نیست. هوش ما مانند یک سمفونی از نوت‌های مختلف موسیقی است و هر یک از این نوت‌ها در یک ساز مختلفی از شناخت نواخته می‌شوند.
گونه‌های زیادی از هوش در ذهن ما وجود دارد. استدلال استقرایی، هوش هیجانی، هوش فضایی و…؛
حدود ۱۰۰ نوع هوش مختلف داریم که از نظر قوت در افراد با هم فرق می‌کنند. البته اگر به حیوانات نگاه کنیم آن‌ها نیز شرایط دیگری دارند. سمفونی متفاوت از انواع هوش و گاهی، ساز‌های یکسان که جزء اشتراکات ما با آنهاست.
حتی گاهی حیوانات در بعضی موارد از ما انسان‌ها بهترند، مثل حافظه بلند مدت در سنجاب که شگفت‌انگیز است و می‌تواند به یاد بیاورد کجا دانه‌هایش را پنهان کرده است. اما در بسیاری موارد دیگر از ما ضعیف‌تر هستند. زمانی که ما بسراغ ماشینی کردن هوش می‌رویم، آن‌ها را به همین شکل مهندسی خواهیم کرد.
مثلاً ماشین در علم حساب از ما باهوش‌تر است، جی پی اس در جهت‌یابی فضایی از ما بهتر عمل می‌کند، گوگل و بینگ در زمینه حافظه درازمدت از ما باهوش ترند.
درنهایت انوع هوش با قدرت حافظه‌ی مختلف را می‌گیریم و آن‌ها را در چیزی مثل خودرو می‌گذاریم.
ماشین خودران مثل ما فکر نمی‌کند. حواسش پرت نمی‌شود، درباره وضعیت اینکه گاز را روشن گذاشته یا نه نگران نمی‌شود! او فقط و فقط رانندگی می‌کند.
درواقع کاری که ما می‌خواهیم بکنیم این است که گونه‌های مختلفی از تفکر را بسازیم.
هوش مصنوعی و دومین انقلاب صنعتی
ما از هوش مصنوعی استفاده خواهیم کرد تا اساساً دومین انقلاب صنعتی را رقم بزنیم.
اولین انقلاب صنعتی براساس این واقعیت بود که ما چیزی اختراع کردیم که به آن می‌گوییم “قدرت مصنوعی”
قبل از آن، در طول انقلاب کشاورزی، هر چیزی باید توسط نیروی انسانی یا نیروی حیوانی ساخته می‌شد. بزرگترین نوآوری در زمان اتقلاب صنعتی، بدست گرفتن نیروی بخار و سوخت‌های فسیلی بود که این نیروی مصنوعی را ایجاد کنیم تا بتوانیم هر کاری که می‌خواهیم با آن انجام دهیم.
امروز وقتی درامتداد بزرگراه رانندگی می‌کنیم، با تحریک یک سوئیچ به ۲۵۰ اسب فرمان می‌دهیم. به عبارتی ۲۵۰ اسب بخار که می‌توانیم ازآن برای ساخت آسمان خراش‌ها، شهر‌ها، جاده‌ها، ساختن کارخانه‌هایی که مثل آب خوردن مقدارزیادی صندلی ویخچال تولید کنند، بهره ببریم. چیزی که فراتر از قدرت و توانایی ماست.
دانشمندان مثل همین کاررا با هوش مصنوعی انجام خواهند داد.
الان که شما که یک تلمبه الکتریکی دارید. می‌توانید به ابزارآلات خود هوش مصنوعی اضافه کنید، و حالا یک تلمبه هوشمند خواهید داشت. این فناوری ضرب در یک میلیون بار، عامل ایجاد دومین انقلاب صنعتی خواهد بود.
خب حالا ماشینی که در امتداد بزرگراه می‌رود علاوه بر قدرت ۲۵۰ اسب بخار، ۲۵۰ مغز نیز دارد. هوش مصنوعی در شبکه‌های ابری جریان خواهد یافت همانطوری که الکتریسیته جریان پیدا کرد.
پس هر چیزی را که برقی کردیم حالا می‌توانیم هوشمند کنیم. و این راهی است که از این طریق دومین انقلاب صنعتی را رقم خواهیم زد.
هوش مصنوعی چیست؟
ابزار‌هایی که ما تا به حال با آن‌ها کار می‌کردیم ابزار‌هایی کاملاً منفعل و فاقد ادراک بودند مثل گوشی موبایل و بسیاری از ابزار‌هایی پیشرفته که بدون هدایت صریح ما کاری انجام نمی‌دهند.
درحال‌حاضر، مهم‌ترین نیازانسان، هوشمندسازی ابزار‌های منفعل است. نوعی هوشمندسازی، ادراک، یادگیری و تصمیم‌گیری برای دستگاه‌های ساخت بشر، به گونه‌ای که بتوانند کار‌ها را مثل انسان و حتی بهترازآن، با سرعت و دقت بیشتر انجام دهند. این همان هوش مصنوعی یا (Artifical intelligent) AI است.
جسم دادن به هوش مصنوعی و ساخت ربات‌ها
ربات‌ها، بات‌هایی (برنامه‌هایی) خواهند بود که کار‌های بسیاری که ما تاکنون انجام داده‌ایم، را انجام خواهند داد. زیرا آن‌ها قرار است که بخشی از وظایف شغلی ما را به عهده بگیرند.
اما آن‌ها گروه‌های جدیدی تشکیل می‌دهند، گروه‌های کلی جدیدی از وظایف که ما قبلاً نمی‌دانستیم که می‌خواهیم انجامشان دهیم. آن‌ها درواقع شغل‌های جدیدی ایجاد خواهندکرد، احتمالاً بیشتر از آنچه که در اختیار می‌گیرند.
زکری لیپتون، که متخصص در هوش مصنوعی و تأثیر آن بر جامعه است، می‌گوید: “هوش مصنوعی روی کار‌هایی که تکراری‌تر، فرمولی‌تر و عمومی‌تر هستند، تأثیر می‌گذارد. “این می‌تواند برخی از افرادی را که در کار‌های تکراری خوب نیستند را آزاد کند. در عین حال، افرادی که در قسمت تکراری تخصص دارند، تهدید می‌شوند.
این پیشرفت با نتایج خوب و بد همراه است. پس یادگیری مهارت‌های هوش مصنوعی برای مدیریت و تأثیرگذاری دقیق بر آینده مهم است.
خطرات هوش مصنوعی
از آنجایی که جهان شاهد رشد بی‌سابقه فناوری‌های هوش مصنوعی (AI) است، توجه به خطرات و چالش‌های بالقوه مرتبط با پذیرش گسترده آن‌ها ضروری است.
شصت سال پیش استیون هاوکینگ به خبرنگاران گفته بود که از پیشرفت هوش مصنوعی خوشحال نیست. هوش مصنوعی می‌تواند از هوش انسانی تقلید کند و حتی از آن پیشی بگیرد.
البته او تنها نبود ایلان ماسک و چند دانشمند دیگر هم در مورد پیشرفت‌های هوش مصنوعی هشدار داده بودند. در واقع این دانشمندان سعی داشتند که جهان را در جریان علم لگام گسیخته‌ی هوش مصنوعی قرار دهند.
شاید برایتان جالب باشد اما آن‌ها حتی سعی کردند این فناوری را به فهرست سلاح کشتار جمعی بشر اضافه کنند و خواستار توقف تولید و رشد آن شدند. استیون هاوکینگ دنیایی را ترسیم کرد که در آن ربات‌ها به این نتیجه رسیدند که دیگر نیازی به انسان‌ها ندارند و خود شروع به تصمیم‌گیری می‌کنند.
به همین خاطر مرکز اینده‌ی هوش مصنوعی کمبریج افتتاح شد تا به پیامد‌های هوش مصنوعی بپردازد. در مراسم افتتاحیه این دانشگاه، پروفسور هاوکینگ به دولت‌ها هشدار‌هایی در خصوص استفاده بدخواهانه از هوش مصنوعی داد. ازجمله:
دولت‌ها و تروریست‌های سرکش، مجرمان و تبهکاران سایبری که قطعاً از این فناوری استفاده‌ی نادرست خواهند کرد.
پهباد‌هایی که به موشک تبدیل می‌شوند. ویدئو‌های دروغی که مردم را فریب می‌دهند، ماشین‌های بدون راننده که هک می‌شوند، استفاده از پهباد‌ها به منظور تشخیص چهره و به منظور حمله به افراد مختلف، فریب سیستم‌های کپچا یا هدایت خودرو‌های بدون سرنشین برای انجام حملات تروریستی و کشتار جمعی از معضلات هوش مصنوعی کنترل نشده است.
این فناوری مثل چاقوی دوکاره است که هم می‌تواند پیامد‌های مثبت داشته باشد هم منفی.
محققان و مهندسان این علم، باید مراقب استفاده و کاربرد‌های این علم باشند. قانون‌گذاران هم برای خطرات استفاده از هوش مصنوعی برنامه‌ریزی کنندو برای مقابله با آن آماده باشند.
همکاری انسان و ربات
اگر از خواندن پاراگراف بالا نگران شدید، باید بگوبم که حق با شماست. این نگرانی جدی است و ماباید به دنبال زندگی مسالمت آمیز درکنار دست‌سازه‌های خودمان باشیم. مخصوصاً زمانی که این دست‌سازه‌ها مورد استفاده دولت‌های سرکش و افراد بدخواه قرارمی گیرند.
حتی اگر هوش مصنوعی را به دور از فواید، دشمن انسان بدانیم؛ بهترین راه شکست دشمن، شناخت استراتژیک آن است. شناخت، کارکردن و آموزش هوش مصنوعی تنها راه مقابله با تهدیدات و البته استفاده از فواید هوش مصنوعی است. امروزه که خواسته یا ناخواسته در تعامل با هوش مصنوعی هستیم، ناچار به یادگیری آن خواهیم بود.
ما باید یاد بگیرم که چگونه در کنار این هوش مصنوعی کار کنیم. زیرا آن‌ها به گونه‌ای متفاوت از ما فکر می‌کنند.
زمانی که (هوش مصنوعی) deep blue، قهرمان شطرنج دنیا را شکست داد، مردم فکر کردند که کار شطرنج به پایان رسید. اما معلوم شد که امروز بهترین شطرنج باز دنیا یک هوش مصنوعی نیست؛ ولی یک انسان هم نیست. بلکه ترکیبی از همکاری یک انسان با هوش مصنوعی است.
بهترین تشخیص پزشکی، یک پزشک انسانی یا یک هوش مصنوعی نیست بلکه محصول همکاری این دو است.
ما با این هوش مصنوعی کار خواهیم کرد و احتمالاً شما در آینده براساس این حقوق خواهید گرفت که تا چه حد خوب می‌توانید با این بات‌ها کارکنید.
ایده‌ی همکاری انسان و ربات، آن‌ها را به سمت تکامل همدیگر پیش می‌برد. مثلاً ازیک انسان در مواردی که توانایی دارد استفاده می‌کنیم مثل اگاهی، ادراک و تصمیم‌گیری و از ربات‌ها هم در مواردی مثل دقت، عمل، حافظه و تکرار.
البته بعید نیست که روزی تصمیم بگیرند هوش مصنوعی را از قالب جسم خودکاری مثل ربات خارج کنند تا توانایی انجام بسیاری از کار‌ها را از هوش مصنوعی مخرب بگیرند. شاید هزاران راه کار دیگر بتواند ربات‌ها و هوش مصنوعی را به سمت شکل دادن دنیایی آمیخته با اخلاق و درک انسانی سوق دهد.
جمع‌بندی
تا اینجا در مورد شکل‌گیری هوش مصنوعی، تعریف و حضور آن در زندگی بشر صحبت کردیم. فواید آن را دیدیم و البته از خطرات و تهدیدات آن غافل نشدیم.
من فکر می‌کنم ۲۵سال آینده، انسان‌ها به گذشته و به دانش ما از هوش مصنوعی نگاه خواهند کرد و خواهند گفت: “شما هوش مصنوعی نداشتید. در واقع، شما حتی اینترنت هم نداشتید؛
ما هنوز در ابتدای راه هستیم،
در ساعات اولیه آن،
در آغاز استفاده از اینترنت،
و در آغازین لحظات آن‌چیزی که خواهد آمد.
به هر حال دنیای ما در آینده‌ای بسیار نزدیک به سمت دنیایی با تنوع بیشتر، اتصال، پویایی، پیچیدگی، سازگاری و البته زیبایی بیشتر خواهد رفت. نظر شما چیست؟چگونه زندگیراحت تری را با هوش مصنوعی داشته باشیم ؟ تعامل انسان و ربات چگونه خواهد بود؟
استارت آباد یک استارتاپ دانشگاهی هست که به همت تعدادی از اساتید و دانشجویان نخبه از سال 1397 فعالیت خودش رو آغاز کرد. استارت آباد یک پلتفرم هوشمند مهارت آموزی هست که هدفش ایجاد یک شبکه اجتماعی بین مدرسین، افراد جویای کار و صاحبان کسب و کار هست که افراد جویای مهارت و کار را پس کسب مهارت های لازم به بازار کار متصل کند. استارت آباد یک واحد فناور مستقر در مرکز رشد دانشگاه قم مستقر بوده و تلاش می کند در عصر فناوری اطلاعات با آموزش مهارت‌های نوین و پولساز در حد توان راه حلی اثر گذار برای مشکل شغل و درآمد جوانان و آینده سازان کشور ارائه کند.
