با پیشرفت چشمگیر دنیای دیجیتال، اکنون تقاضای فزایندهای برای جذب استعدادهای برنامهنویسی وجود دارد؛ اما تبدیلشدن به یک برنامهنویس حرفهای کار آسانی نیست و میتواند یک مسیر شغلی چالشبرانگیز باشد. با وجود زبانهای برنامهنویسی، فریمورکها و فناوریهای مختلف، مهم است بدانید باید از کجا شروع کنید و اولین گامهای خود را بردارید. برای کمک به شما، در این مقاله قصد داریم درباره مسیر یادگیری برنامه نویسی صحبت کنیم و نکات مفیدی را در این زمینه ارائه دهیم. اگر علاقهمند به این موضوع هستید، تا انتها همراه ما باشید.
شغل برنامهنویسی برای چه کسانی مناسب است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت این شغل برای افرادی مناسب است که از حل مسأله لذت میبرند، جزئیگرا هستند و مهارتهای تحلیلی قوی دارند. همچنین افراد کنجکاو و آنهایی که همواره دوست دارند، چیزهای جدید یاد بگیرند و بهدنبال بهبود مهارتهای خود و بهروزماندن با آخرین فناوریها هستند، میتوانند به یک برنامهنویس موفق تبدیل شوند. برنامهنویسان باید صبور و پیگیر و قادر به حل مسائل پیچیده و یافتن راهحلهای خلاقانه باشند. علاوهبراین، باید ارتباطات موثری داشته باشند و بتوانند مفاهیم فنی را برای همکاران و مشتریان غیرفنی بهخوبی توضیح دهند.
ازسویدیگر، شغل برنامهنویسی برای طیف وسیعی از افراد، از جمله افراد درونگرا که به کار مستقل علاقهمند هستند و همچنین آنهایی که از همکاری با دیگران لذت میبرند، مناسب است؛ اما فراتر از آنچه گفته شد، هر فردی با داشتن مهارتها و طرز فکر مناسب و صرفنظر از پیشینه یا شخصیت خود، میتواند در مسیر یادگیری برنامه نویسی و مشاغل مرتبط با آن گام بردارد.

شغل برنامهنویسی چقدر درآمد دارد؟
درآمد برنامه نویسی به چندین عامل کلیدی، از جمله تجربه، مهارت، تحصیلات، موقعیت مکانی و تخصص در صنعتی که برنامهنویس در آن فعالیت میکند، بستگی دارد. بهطورکلی برنامهنویسان باتجربه، درآمد بیشتری نسبت به برنامهنویسان مبتدی دارند. همچنین داشتن مهارتهای تخصصی در زمینههای پرتقاضا مانند هوش مصنوعی، بلاکچین یا امنیت سایبری، میتواند منجر به درآمد بالاتر شود. سطح تحصیلات و گواهینامههای مربوطه نیز میتواند درآمد یک برنامهنویس را افزایش دهد.
صنعت و موقعیت شغلی نیز بر درآمد برنامهنویس تاثیر میگذارد؛ زیرا برخی از حوزه مانند حوزههای فایننس و پوزیشنهای تخصصی مانند معماری نرمافزار، اغلب دستمزدهای قابلتوجهی دارند. درنهایت اگر بخواهیم یک بازه برای درآمد برنامه نویسی مشخص کنیم، میتوان حقوق پایه را برای افراد مبتدی درنظر گرفت. هرچه تجربه و مهارت فرد بیشتر باشد، حقوق بالاتری دریافت میکند؛ تاجایی که متخصصان برنامهنویسی ممکن است تا چند صد میلیون تومان در ماه درآمد داشته باشند.

انواع زبانهای برنامهنویسی برای شروع
اگر در ابتدای یادگیری برنامه نویسی هستید، بهتر است با زبانهای زیر شروع کنید:
- پایتون: بهدلیل سینتکس ساده و خوانای پایتون که شبیه به زبان انگلیسی است، اغلب بهعنوان یکی از بهترین زبانها برای شروع برنامه نویسی رتبهبندی میشود. پایتون همهکاره است، جامعه حمایتی بزرگی دارد و فرصتهای شغلی زیادی برای آن وجود دارد. بنابراین آموزش برنامه نویسی پایتون، یکی از گامهای اصلی و مطمئن در جهت تبدیلشدن به یک برنامهنویس حرفهای است.
- جاوا اسکریپت: این زبان برای آنهایی که به توسعه وب علاقه دارند، بهترین زبان برنامه نویسی است. جاوا اسکریپت به شما امکان میدهد تا وبسایتهای تعاملی ایجاد و نتایج فوری کد خود را مشاهده کنید. این زبان بهطور گسترده توسط همه مرورگرهای وب مدرن پذیرفته شده است و پشتیبانی میشود.
- HTML و CSS: اگرچه این دو از نظر فنی زبان برنامهنویسی نیستند، اما معمولاً بهعنوان یک نقطه شروع برای علاقهمندان به توسعه وب توصیه میشوند. HTML و CSS برای ایجاد صفحات وب ثابت بهکار میروند و پایه اصلی توسعه frontend هستند.
- جاوا: یکی دیگر از انواع برنامه نویسی است و برای افرادی که دوست دارند در زمینه توسعه اپلیکیشنهای اندرویدی فعالیت داشته باشند، بهترین گزینه است. زبان ساده جاوا به شما کمک میکند تا در شروع برنامه نویسی، اصول آن را درک کنید.
- C++: زبان C++ یکی از زبانهای پایه برنامهنویسی است که با ورود شیءگرایی به برنامهنویسی، صنعت آن را متحول کرد. وقتی میگوییم C++ یک زبان برنامهنویسی پایه است، دو هدف را دنبال میکنیم: اول اینکه این زبان برای شروع یادگیری برنامهنویسی میتواند بهترین انتخاب باشد. دوم، برنامهنویس این زبان باید همه نیازهای برنامه را از صفرتاصد خودش پیادهسازی کند، زیرا کتابخانههای آماده آن محدود است.
- SQL: اگرچه یک زبان همهمنظوره نیست، اما برای آنهایی که علاقهمند به کار با پایگاههای داده هستند، ضروری و یادگیری آن نسبتاً ساده است.

باید توجه داشته باشید که انتخاب زبان و شروع یادگیری برنامه نویسی به اهداف و علایق شما بستگی دارد. برای توسعه وب، جاوا اسکریپت یا HTML/CSS میتوانند ایدهآل باشند. برای توسعه بازی، C++ کاربرد دارد. درنهایت، مهمترین چیز این است که از یک نقطه شروع کنید و مسیر خود را با یادگیری مهارتهای جدید ادامه دهید.
حوزهها و شغلهای مرتبط با برنامهنویسی چیست؟
زمینههای کاری و مشاغل متعددی در ارتباط با برنامهنویسی وجود دارد که در این بخش رایجترین آنها را معرفی میکنیم.
- توسعهدهنده وب: توسعهدهندگان وب (Web Developer) مسئولیت طراحی، ایجاد و نگهداری وبسایتها و برنامههای مختلف تحت وب را دارند که به دو دسته تقسیم میشوند. برخی در توسعه front-end و برخی در توسعه back-end تخصص دارند و گاهی هم بهعنوان full-stack میتوانند خدمات ارائه دهند.
- مهندس/توسعهدهنده نرمافزار: در این موقعیت شغلی، شما برنامههای نرمافزاری مانند بازیهای رایانهای، اپلیکیشنهای وب یا موبایل و سیستمهای کنترل شبکه را میسازید.
- مهندس سیستمهای کامپیوتری: افرادی که در این زمینه فعال هستند، سیستمهای کامپیوتری و فناوریهای مرتبط با آن را طراحی میکنند و توسعه میدهند.
- تحلیلگر سیستم: بهعنوان یک تحلیلگر سیستم، سیستمها و رویههای رایانهای سازمان را تجزیهوتحلیل میکنید و راهکارهایی برای بهبود آن ارائه میدهید.
- مدیر پایگاه داده: این جایگاه شغلی، در زمینه مدیریت و نگهداری پایگاههای داده است تا از یکپارچگی، کارایی و امنیت دادهها اطمینان حاصل شود.
- متخصص داده: یک متخصص داده، دادههای دیجیتال پیچیده را برای کمک به تصمیمگیری دقیقتر، تجزیهوتحلیل و تفسیر میکند.
- متخصص امنیت سایبری: بهعنوان یک متخصص امنیت سایبری، وظیفه شما محافظت از شبکهها و سیستمهای رایانهای در برابر تهدیدات سایبری است.
- توسعهدهنده اپلیکیشنهای تلفن همراه: این موقعیت شغلی، به ایجاد اپلیکیشنهای مختلف برای دستگاههای موبایل اختصاص دارد.
- توسعهدهنده بلاکچین: این شغل جدید و پرطرفدار، در زمینه کار با فناوری بلاکچین تمرکز دارد.
- تکنسین فناوری اطلاعات: یک تکنسین فناوری اطلاعات، پشتیبانی فنی ارائه میدهد و سیستمها و شبکههای رایانهای را نگهداری میکنند.
- مدیر سیستم: شما بهعنوان مدیر سیستم، مسئول عملیات روزانه شبکههای کامپیوتری هستید.

کدام حوزه برنامهنویسی، بازار کار بهتری دارد؟
بر اساس روندهای فعلی، به نظر میرسد که بازار کار برنامهنویسی در حوزههای تخصصی، بهتر از حوزه عمومی است. امروزه حوزههایی مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، امنیت سایبری، بلاکچین و محاسبات با عملکرد بالا، تقاضای زیادی دارند. همچنین در حوزههایی مانند Data Science و DevOps نیز شاهد رشد چشمگیری هستیم. علاوهبراین، تقاضای فزایندهای برای توسعهدهندگان full-stack وجود دارد که بتوانند هم روی توسعه front-end و هم در توسعه back-end کار کنند. البته اگر نگاهی به آمارهای بازار کار فناوری در سال ۲۰۲۴ بیندازید، مشاهده خواهید کرد که در مقایسه با سال ۲۰۲۳، با افزایش فرصتهای شغلی در زمینههای مختلف برنامهنویسی مواجه شده است.
بیشتر بخوانید: نرم افزار اکسس و برنامه نویسی در آن
بهترین منابع برای یادگیری برنامه نویسی کدامند؟
منابع متعددی برای یادگیری برنامه نویسی وجود دارد که در این بخش به مهمترین آنها اشاره میکنیم.
دورههای آنلاین
دورههای آنلاین یک راه مناسب و کارآمد برای شروع برنامه نویسی هستند. این دورهها همهچیز را، از HTML پایه تا الگوریتمهای پیچیده پوشش میدهند. دورههای آنلاین اغلب شامل ماژولها و تمرینهای تعاملی هستند که به تقویت یادگیری شرکتکنندگان کمک میکنند و باعث میشوند که مفاهیم آموزش دادهشده را بهخوبی درک کنند.
استارت آباد یک پلتفرم آموزشی است که دورههای متنوعی در زمینههای مختلف ارائه میدهد. هدف این مجموعه، افزایش مهارتهای کاربردی افراد در زمینههایی مانند ICDL، برنامهنویسی، هوش مصنوعی، طراحی گرافیک، تولید محتوا و … است. دورههای آنلاین استارت آباد، شامل منابع ویدئویی و متنی هستند و پساز گذراندن موفقیتآمیز دورهها، گواهینامههای معتبر دانشگاهی و فنیوحرفهای ارائه میشود. همچنین، کاربران از پشتیبانی قوی و دسترسی آسان به محتوای آموزشی بهرهمند میشوند.
آموزشهای ویدئویی
این آموزشها میتوانند یک مکمل ارزشمند برای دورههای آنلاین یادگیری برنامه نویسی باشند. پلتفرمهایی مانند YouTube، میزبان کانالهای متعددی هستند که به آموزش برنامهنویسی اختصاص دارند. این ویدیوها میتوانند بینش سریعی در مورد موضوعات یا مفاهیم خاص ارائه دهند. آنها همچنین منبع الهام و انگیزه هستند، زیرا شما کاربردهای واقعی آنچه را که یاد میگیرید، مشاهده میکنید.
وبسایتهای تمرین کدنویسی
وبسایتهایی مانند Coderbyte، Pluralsight و Edabit، چالشها و تمرینهای کدنویسی زیادی را ارائه میدهند که به شما کمک میکند تا مهارتهای کدنویسی خود را تمرین کنید و بهبود ببخشید. این پلتفرمها این فرصت را برای شما فراهم میکنند تا روی مسائل دنیای واقعی کار کنید که برای توسعه مهارت کدنویسی عملی بسیار مهم است.
یادگیری برنامه نویسی با کتابهای چاپی و الکترونیکی
کتابهای موجود در زمینه برنامهنویسی، میتوانند درک عمیقتری از مفاهیم و تئوریهای برنامهنویسی در اختیار شما قرار دهند. کتابها اغلب توضیحات و مثالهای مفصلی را ارائه میدهند که میتواند به تقویت دانش شما کمک کند. آنها بهترین شیوهها و اصول اساسی کدنویسی را پوشش میدهند و میتوانند نقش مهمی در یادگیری و موفقیت شما داشته باشند.
بوتکمپهای کدنویسی
این بوتکمپها، برنامههای آموزشی فشرده و کوتاهمدتی هستند که برای تجهیز شما به مهارتهای لازم برای شروع یک حرفه در حوزه برنامهنویسی طراحی شدهاند. بوتکمپهای کدنویسی اغلب بر یادگیری عملی تمرکز میکنند و میتوانند یک راه کارآمد برای یادگیری برنامه نویسی باشند. بسیاری از بوتکمپها پشتیبانی شغلی و فرصتهای شبکهسازی را ارائه میدهند که برای شروع کار در زمینه برنامهنویسی بسیار ارزشمند است.
انجمنهای تخصصی
پیوستن به یک انجمن برنامهنویسی یا پیداکردن یک مربی، میتواند پشتیبانی و راهنمایی مناسبی را در هنگام شروع برنامه نویسی ارائه دهد. انجمنهای آنلاین، جلسات محلی و گروههای کدنویسی در پلتفرمهایی مانند Reddit، Stack Overflow و GitHub، فرصتهای منحصربهفردی را برای ارتباط با یادگیرندگان و متخصصان این حوزه فراهم میکند. همچنین یک مربی با مشاورههای خود میتواند به شما کمک کند تا چالشها را با موفقیت پشتسر بگذارید و در طول سفر یادگیری خود باانگیزه بمانید.
هر یک از این منابع، مزایای منحصربهفردی را ارائه میدهند و ترکیب چندین مورد از آنها میتواند رویکردی جامع برای یادگیری برنامه نویسی باشد. نکته کلیدی این است که با روشی شروع کنید که با سبک یادگیری و اهداف شما همسو است تا بتوانید مهارتهای خود را به بهترین شکل ممکن تقویت کنید.

یک برنامهنویس خوب از کجا شروع میکند؟
یک برنامه نویس خوب معمولاً با تسلط بر اصول برنامهنویسی شروع میکند که شامل انتخاب یک زبان برنامهنویسی در دسترس و همهکاره است. آموزش برنامه نویسی C++ بهدلیل سادگی و پشتیبانی گسترده، برای مبتدیان مناسب است.
وقتی زبان برنامهنویسی سه سیستمعامل اندروید، لینوکس و ویندوز و نیز محصولات شرکت معتبر مثل Adobe همه C++ است، میتوان نتیجه گرفت که برنامهنویسی بدون C++ امکانپذیر نیست و برنامهنویسی که C++ بلد نباشد، نمیتواند در کلاس A قرار گیرد.
پس اگر میخواهید برنامهنویسی را شروع کنید، توصیه اکید ما شروع با C++ است. ما معتقدیم کسی که با C++ برنامهنویسی را شروع کند و بعد وارد زبانی مثل پایتون شود، پایتون را چندبرابر بهتر میفهمد و برنامههایی که مینویسد، کیفیت بالاتری دارند.
از طرفی، راهکار برخی از پروژههای برنامهنویسی بهویژه در هوش مصنوعی از لحاظ سرعت، دقت و کیفیت فقط در C++ است. اینکه خود کامپایلر زبان پایتون با C++ نوشته شده است، اهمیت یادگیری این زبان را برای برنامهنویسان چندبرابر میکند.
بیشتر بخوانید: هوش مصنوعی چیست؟
برنامهنویسی یک مهارت ارزشمند است که میتواند درهای زیادی را بهروی طیف گستردهای از فرصتهای شغلی باز کند. با افزایش تقاضا برای مشاغل دیجیتال، انتظار میرود که بازار کار برای برنامهنویسان به رشد خود ادامه دهد و آینده روشنی را برای آنها فراهم کند. با یادگیری برنامه نویسی، نهتنها مزیت رقابتی در بازار کار بهدست میآورید، بلکه میتوانید مهارتهای حل مسأله، تفکر منطقی و خلاقیت خود را نیز توسعه دهید که برای موفقیت در دنیای پرشتاب و همیشه در حال تغییر امروزی ضروری است. پس اگر میخواهید به یک برنامهنویس حرفهای تبدیل شوید، درنگ نکنید. همین امروز شروع به یادگیری رشته پرتقاضای برنامهنویسی کنید.
دورههای آنلاین استارت آباد توسط اساتید مجرب دانشگاهی تدریس میشوند. ارائه گواهینامه معتبر دانشگاهی، پشتیبانی قوی آنلاین، برگزاری آزمون آنلاین و…، نقطه متمایزکننده این دورهها از سایر دورههای مشابه است.
بله! یادگیری برنامه نویسی بدون مدرک آکادمیک کامپیوتر امکانپذیر است. بسیاری از برنامهنویسان موفق، خودآموخته هستند و از طریق دورههای آنلاین، آموزشها و پروژههای شخصی، برنامهنویسی را یاد گرفتهاند. علاوهبراین، بسیاری از شرکتها برای استخدام به مهارت و تجربه، بیشتر از مدرک تحصیلی اهمیت میدهند.
مهارتهای ریاضی میتواند در برنامهنویسی مفید باشد، اما یک الزام نیست. بسیاری از مفاهیم برنامهنویسی، مانند منطق و حل مسأله، مهمتر از مهارتهای ریاضی هستند. بااینحال، برخی از حوزههای آن، مانند علم داده و یادگیری ماشین، نیاز به درک قوی از مفاهیم ریاضی دارند.